QUẢ GẤC – “Thần dược” cho đôi mắt sáng khỏe, tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ tim mạch toàn diện
🌿 Tên gọi Dược liệu
- Tên địa phương: Gấc nếp, Gấc tẻ.
- Tên gọi theo Đông y: Mộc miết tử.
- Tên khoa học: Momordica cochinchinensis
🌱 Đặc tính sinh trưởng, nhận dạng & phân bố
Gấc là một loại cây thân leo, sống lâu năm, thường được trồng ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Cây gấc có đặc điểm dễ nhận dạng bởi thân cây mềm, có nhiều tua cuốn giúp leo bám. Lá gấc có hình chân vịt, xẻ thùy sâu. Hoa gấc có màu vàng nhạt, hoa đực và hoa cái mọc riêng trên cùng một cây. Quả gấc có hình tròn hoặc bầu dục, khi chín có màu đỏ cam rực rỡ. Mùa gấc thường kéo dài từ tháng 8 đến tháng 2 năm sau. Gấc được trồng chủ yếu để lấy quả, làm thực phẩm và dược liệu.
🧪 Thành phần & Dược tính
Quả gấc chứa nhiều thành phần dinh dưỡng và hoạt chất có lợi cho sức khỏe, bao gồm:
- Beta-caroten: Tiền chất của vitamin A, có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mắt, tăng cường hệ miễn dịch và chống oxy hóa. Hàm lượng beta-caroten trong gấc cao hơn nhiều so với các loại rau quả khác như cà rốt.
- Lycopene: Một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ung thư.
- Vitamin E: Có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ da và tăng cường sức khỏe tim mạch.
- Axit béo không no: Giúp cải thiện chức năng não bộ, giảm cholesterol xấu và tăng cường sức khỏe tim mạch.
- Các khoáng chất: Như sắt, kẽm, selen, có vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học của cơ thể.
Theo Đông y, gấc có vị ngọt, tính ấm, có tác dụng hoạt huyết, giải độc, tiêu viêm, thường được dùng để chữa mụn nhọt, sưng tấy, tắc tia sữa và các bệnh về mắt.
💊 Công dụng
Quả gấc có nhiều công dụng đối với sức khỏe, bao gồm:
- Bảo vệ mắt: Beta-caroten trong gấc giúp ngăn ngừa các bệnh về mắt như thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể và khô mắt.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Các chất chống oxy hóa trong gấc giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
- Bảo vệ tim mạch: Lycopene và các axit béo không no trong gấc giúp giảm cholesterol xấu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch và các bệnh tim mạch khác.
- Ngăn ngừa ung thư: Các chất chống oxy hóa trong gấc có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
- Làm đẹp da: Vitamin E và các chất chống oxy hóa trong gấc giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời, làm chậm quá trình lão hóa và giúp da sáng mịn.
⚗️ Ứng dụng thực tế
- Màng gấc: Chứa nhiều beta-caroten và lycopene, thường được dùng để nấu xôi gấc, làm dầu gấc hoặc chế biến thành các sản phẩm thực phẩm chức năng.
- Hạt gấc: Có vị đắng, tính ấm, có tác dụng tiêu thũng, giảm đau, thường được dùng để chữa mụn nhọt, sưng tấy.
- Lá gấc: Có tác dụng tiêu viêm, giải độc, thường được dùng để đắp lên vết thương hoặc nấu nước tắm chữa mẩn ngứa.
- Dầu gấc: Được chiết xuất từ màng gấc, có màu đỏ cam, giàu beta-caroten và lycopene, thường được dùng để uống trực tiếp, bôi lên da hoặc chế biến thành các sản phẩm chăm sóc da.
📜 Bài thuốc dân gian
-
Bài thuốc chữa mụn nhọt, sưng tấy bằng hạt gấc
- Thành phần: Hạt gấc 5-10 hạt.
- Chế biến: Hạt gấc đem nướng chín, giã nhỏ, trộn với một ít giấm thanh.
- Sử dụng: Đắp hỗn hợp lên vùng da bị mụn nhọt, sưng tấy, băng lại. Ngày thay thuốc 2-3 lần.
- Dùng liên tục: Cho đến khi mụn nhọt xẹp xuống.
-
Bài thuốc chữa tắc tia sữa bằng hạt gấc
- Thành phần: Hạt gấc 5-7 hạt.
- Chế biến: Hạt gấc đem nướng chín, giã nhỏ, trộn với một ít rượu trắng.
- Sử dụng: Xoa hỗn hợp lên vùng ngực bị tắc tia sữa, massage nhẹ nhàng. Ngày làm 2-3 lần.
- Dùng liên tục: Cho đến khi tia sữa thông.
-
Bài thuốc bổ mắt, tăng cường thị lực bằng dầu gấc
- Thành phần: Dầu gấc nguyên chất.
- Chế biến: Không cần chế biến.
- Sử dụng: Uống trực tiếp 1-2 muỗng cà phê dầu gấc mỗi ngày. Hoặc trộn dầu gấc vào thức ăn.
- Dùng liên tục: Trong vòng 1-2 tháng.
-
Bài thuốc chữa bỏng bằng dầu gấc
- Thành phần: Dầu gấc nguyên chất.
- Chế biến: Không cần chế biến.
- Sử dụng: Bôi trực tiếp dầu gấc lên vùng da bị bỏng. Ngày bôi 2-3 lần.
- Dùng liên tục: Cho đến khi vết bỏng lành.
-
Bài thuốc trị nám, tàn nhang bằng dầu gấc
- Thành phần: Dầu gấc nguyên chất.
- Chế biến: Không cần chế biến.
- Sử dụng: Thoa một lớp mỏng dầu gấc lên vùng da bị nám, tàn nhang trước khi đi ngủ. Sáng hôm sau rửa sạch mặt bằng nước ấm.
- Dùng liên tục: Trong vòng 2-3 tháng.
-
Bài thuốc tăng cường sức đề kháng cho trẻ em bằng dầu gấc
- Thành phần: Dầu gấc nguyên chất.
- Chế biến: Không cần chế biến.
- Sử dụng: Trộn 1 muỗng cà phê dầu gấc vào cháo hoặc bột của trẻ.
- Dùng liên tục: Mỗi ngày.
-
Bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm da cơ địa bằng lá gấc
- Thành phần: Lá gấc tươi.
- Chế biến: Lá gấc rửa sạch, giã nát.
- Sử dụng: Đắp lá gấc đã giã lên vùng da bị viêm, ngày 2-3 lần.
- Dùng liên tục: Đến khi các triệu chứng thuyên giảm.
⚠️ Lưu ý khi sử dụng
- Không dùng gấc cho người bị tiêu chảy, khó tiêu.
- Không nên ăn quá nhiều gấc vì có thể gây vàng da.
- Phụ nữ có thai và cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng gấc.
- Hạt gấc có độc tính, chỉ nên dùng ngoài da.
- Dầu gấc có thể gây dị ứng ở một số người, nên thử một lượng nhỏ trước khi sử dụng.
#quagac #gacnep #caythuocnam #duoclieutunhien #baovesuckhoe #bomat #tangcuongmiendich #suckhoebenvung