BỒ KẾT – “Thần dược” cho Mái Tóc, hỗ trợ trị rụng tóc, làm sạch da đầu và giảm gàu hiệu quả
🌿 Tên gọi Dược liệu
- Tên địa phương: Chùm kết, Tạo giác, Lùm bụp.
- Tên gọi theo Đông y: Tạo giác.
- Tên khoa học: Gleditsia australis
🌱 Đặc tính sinh trưởng, nhận dạng & phân bố
Bồ kết là cây thân gỗ lớn, cao từ 5-10m, có thể đạt tới 20m. Thân và cành có gai dài, nhọn, cứng. Lá kép lông chim, phiến lá nhỏ, hình bầu dục. Hoa nhỏ, màu trắng xanh, mọc thành cụm ở nách lá. Quả bồ kết dẹt, dài 10-20cm, rộng 1,5-3cm, chứa nhiều hạt dẹt, bóng. Cây sinh trưởng tốt ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tại Việt Nam, bồ kết mọc hoang và được trồng ở nhiều tỉnh thành. Bồ kết có giá trị kinh tế nhờ quả dùng làm chất tẩy rửa tự nhiên, dược liệu. Quả bồ kết thường được thu hái vào mùa thu đông, sau đó phơi khô để bảo quản.
🧪 Thành phần & Dược tính
Quả bồ kết chứa saponin triterpenoid, flavonoid, tanin, và các acid amin. Saponin có tác dụng tạo bọt, làm sạch. Flavonoid có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm. Theo y học cổ truyền, bồ kết có vị cay, tính ấm, có tác dụng thông khiếu, trừ đờm, tiêu thũng, sát trùng. Bộ phận dùng làm thuốc chủ yếu là quả (Tạo giác), gai (Tạo giác thích) và hạt (Tạo giác tử). Nghiên cứu khoa học cho thấy saponin trong bồ kết có khả năng ức chế một số loại vi khuẩn và nấm.
💊 Công dụng
Theo Đông y, bồ kết được dùng để chữa các chứng bệnh như: tắc tia sữa, mụn nhọt, chốc lở, ho, khó thở, táo bón. Ngoài ra, bồ kết còn được sử dụng để gội đầu, giúp làm sạch tóc, trị gàu, giảm rụng tóc và kích thích mọc tóc. Y học hiện đại cũng công nhận tác dụng làm sạch và kháng khuẩn của bồ kết. Một số nghiên cứu cho thấy bồ kết có tiềm năng trong việc điều trị các bệnh về da liễu.
⚗️ Ứng dụng thực tế
– Quả bồ kết: Dùng để gội đầu, chữa táo bón, mụn nhọt, tắc tia sữa.
– Gai bồ kết: Dùng chữa mụn nhọt, lở ngứa, đau nhức răng.
– Hạt bồ kết: Dùng chữa hen suyễn, khó thở.
📜 Bài thuốc dân gian
-
Bài thuốc trị rụng tóc, kích thích mọc tóc
- Thành phần: Bồ kết (3-5 quả), hương nhu (1 nắm), cỏ mần trầu (1 nắm).
- Chế biến: Đốt bồ kết cho thơm, bẻ nhỏ. Cho tất cả các nguyên liệu vào nồi, đun với 2-3 lít nước trong 15-20 phút.
- Sử dụng: Để nguội, dùng nước này gội đầu 2-3 lần/tuần.
- Dùng liên tục: Trong 2-3 tháng.
-
Bài thuốc chữa táo bón
- Thành phần: Bồ kết (1-2 quả).
- Chế biến: Đốt tồn tính (đốt đến khi bên ngoài cháy đen, bên trong còn màu vàng), tán thành bột mịn.
- Sử dụng: Uống 2-3g bột bồ kết với nước ấm trước khi đi ngủ.
- Dùng liên tục: Trong 3-5 ngày.
-
Bài thuốc chữa tắc tia sữa
- Thành phần: Gai bồ kết (10-15g).
- Chế biến: Sắc với 500ml nước đến khi còn 200ml.
- Sử dụng: Uống nước sắc khi còn ấm, chia làm 2 lần trong ngày.
- Dùng liên tục: Trong 2-3 ngày.
-
Bài thuốc trị mụn nhọt, chốc lở
- Thành phần: Bồ kết (1 quả), lá trầu không (3-5 lá).
- Chế biến: Đốt bồ kết, tán thành bột. Giã nát lá trầu không, trộn với bột bồ kết.
- Sử dụng: Đắp hỗn hợp lên vùng da bị mụn nhọt, chốc lở.
- Dùng liên tục: Trong 3-5 ngày.
-
Bài thuốc trị ho, khó thở
- Thành phần: Hạt bồ kết (5-10g).
- Chế biến: Sao vàng, tán thành bột mịn.
- Sử dụng: Uống 2-3g bột hạt bồ kết với nước ấm, ngày 2-3 lần.
- Dùng liên tục: Trong 5-7 ngày.
-
Bài thuốc xông mũi chữa viêm xoang
- Thành phần: Bồ kết (2-3 quả), lá xông (1 nắm), hương nhu (1 nắm).
- Chế biến: Cho tất cả nguyên liệu vào nồi, đun sôi với 1-2 lít nước.
- Sử dụng: Trùm khăn kín đầu, xông mũi trong 10-15 phút.
- Dùng liên tục: Mỗi ngày 1 lần, trong 5-7 ngày.
-
Bài thuốc trị gàu, nấm da đầu
- Thành phần: Bồ kết (3-5 quả), vỏ bưởi (1 miếng), lá sả (1 nắm).
- Chế biến: Đốt bồ kết cho thơm, bẻ nhỏ. Cho tất cả nguyên liệu vào nồi, đun với 2-3 lít nước trong 15-20 phút.
- Sử dụng: Để nguội, dùng nước này gội đầu 2-3 lần/tuần.
- Dùng liên tục: Trong 2-3 tuần.
⚠️ Lưu ý khi sử dụng
– Không dùng bồ kết cho phụ nữ có thai và trẻ em dưới 6 tháng tuổi.
– Không dùng bồ kết khi đang bị tiêu chảy.
– Thận trọng khi dùng bồ kết cho người có cơ địa dị ứng.
– Khi gội đầu bằng bồ kết, cần pha loãng để tránh gây kích ứng da đầu.
– Nếu dùng bồ kết để uống, cần dùng đúng liều lượng, không nên dùng quá nhiều.
– Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khi sử dụng bồ kết, cần ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến của thầy thuốc.
#boket #taogiac #chumket #caythuocnam #duoclieutunhien #baovesuckhoe #rungtoc #gautoc #viemxoang #suckhoebenvung